Pijn en verzwakking van de spieren (myopathie)

Er wordt geschat dat twee tot vijf procent van de mensen die statines innemen, last heeft van spierpijn en spierzwakte. Dit duidt op afbraak van het spierweefsel.
Waarschijnlijk is die schatting van twee tot vijf procent aan de lage kant, omdat spierverzwakking vaak wordt toegeschreven aan ander oorzaken, zoals leeftijd.
Een Franse studie bij 7924 patiënten met een verhoogd bloedvetgehalte die hoge doses statines slikten, is in 2005 gepubliceerd in het medisch tijdschrift Cardiovascular Drugs and Therapy. Deze zogenaamde PRIMO-studie heeft aangetoond dat lichte tot matige spierproblemen als gevolg van statinegebruik meer voorkomen en meer invloed op het dagelijks leven hebben dan eerder gedacht werd.
In 2009/2010 is in Nederland een kleiner onderzoek uitgevoerd onder 84 poliklinische cardiologiepatiënten van het Universitair Medisch Centrum Groningen.
De uitkomst van dit onderzoek was dat 33% van de ondervraagden last had van spierzwakte, 24% van spierpijn en 6% van spierontsteking. Het artikel over dit onderzoek is verschenen in het medisch tijdschrift Current Medical Research and Opinion van juli 2012. Rabdomyolyse werd in dit onderzoek niet gevonden.
Rabdomyolyse is de ernstigste vorm van spierverzwakking waarbij spierweefsel snel wordt afgebroken. De afbraakproducten hiervan zijn schadelijk voor de nieren en leiden tot nierfalen en een spoedige dood, als er niet  onmiddellijk ingegrepen wordt. De statine cerivastatine bijvoorbeeld, is in 2001 van de markt gehaald omdat deze bij tientallen mensen rabdomyolyse met de dood tot gevolg veroorzaakt heeft.
Tegelijkertijd met het recept voor statines geeft een arts meestal het advies om meer te bewegen.
Helaas ondermijnen de statines het profijt dat men van lichaamsbeweging zou kunnen hebben. Een Amerikaans  onderzoek heeft uitgewezen dat bij mensen met overgewicht die statines (in dit geval simvastatine) innamen, de hart- en longfunctie door training nauwelijks vooruitgingen en de kracht van de skeletspieren zelfs achteruitging. Een  vergelijkbare groep mensen die geen statines innam, vertoonde respectievelijk tien en dertien procent verbetering. Het verslag van dit onderzoek is in april 2013 gepubliceerd in het Journal of the American College of Cardiology.

Cardiomyopathie

Ook het hart is natuurlijk een spier, en ook deze spier wordt ondermijnd door statines.
De Amerikaanse cardioloog Peter H. Langsjoen zegt dat het goed mogelijk is dat het toenemende statinegebruik de oorzaak is van het groeiend aantal gevallen van hartfalen. Bij hartfalen is het hart niet meer in staat om voldoende bloed rond te pompen om aan de behoefte van het lichaam te voldoen. Ook dokter Langsjoen is geen voorstander van het klakkeloos voorschrijven van statines. Hij zegt dat in veel gevallen de voordelen niet opwegen tegen de bijwerkingen.
Eén van de effecten van statines is dat ze de co-enzym-Q10-waarden in het lichaam verminderen. Dokter Langsjoen heeft goede resultaten bereikt met het toedienen van co-enzym Q10 bij patiënten met hartfalen die lange tijd statines hadden ingenomen.

Suikerziekte (diabetes mellitus)

In februari 2010 is er in The Lancet een overzicht verschenen van dertien onderzoeken naar statines. Uit de vergelijking bleek dat het innemen van statines de kans om suikerziekte te krijgen met negen procent vergroot.
Het jaar daarvoor, in maart 2009, was er al een artikel verschenen in het Journal of Investigative Medicine over een onderzoek waarvoor de database van Amerikaanse legerveteranen gebruikt was. De gegevens van 345.417 mensen (94% mannen) met een gemiddelde leeftijd van 61 werden geanalyseerd. Hieruit bleek dat het nuchter gemeten  glucosegehalte in het bloed steeg door het gebruik van statines. Dit gold voor mensen met en zonder suikerziekte. Ook de invloed van leeftijd of het gebruik van andere medicijnen werd uitgesloten.
Sinds bovengenoemde studies gepubliceerd zijn, wordt er veel onderzoek verricht naar statines en diabetes.
Daaruit blijkt onder andere dat met name vrouwen van middelbare leeftijd een groter risico lopen op het ontwikkelen van diabetes wanneer zij statines innemen.
In Taiwan is er een onderzoek uitgevoerd onder 1065 vrouwen van veertig jaar en ouder die nieuwe diabetespatiënten waren, en een tien keer zo grote controlegroep van 10650 vergelijkbare vrouwen. Hieruit bleek dat statines het risico op diabetes vergrootten, vooral voor de vrouwen in de leeftijdsgroep van 40 tot 65. Het artikel hierover is gepubliceerd in  het tijdschrift PloS One van augustus 2013.
Wat hier het ergste aan is, is natuurlijk dat suikerziekte een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten is, en dat mensen dat krijgen door het innemen van statines die juist hart- en vaatziekten zouden moeten voorkomen.
In het medisch tijdschrift Metabolic Syndrome and Related Disorders is in juli 2013 een artikel verschenen waaruit blijkt dat co-enzym Q10 ook kan helpen om het ontstaan van suikerziekte onder invloed van statines tegen te gaan.

Geheugenverlies

Veel mensen die statines innemen, klagen over geheugenverlies en dat ze niet meer goed kunnen nadenken. Uit een recent onderzoek blijkt dat dit geen inbeelding is.
In PloS One is in september 2013 een verslag verschenen van een onderzoek waarbij ratten getest werden die pravastatine of atorvastatine toegediend hadden gekregen.
Bij de ratten die pravastatine hadden gekregen, was het leervermogen aangetast. Atorvastatine had dat effect niet bij de ratten. Overigens keerden de mentale vermogens van de ratten terug nadat men was gestopt ze pravastine te geven.
In 2009 heeft de Amerikaanse onderzoeker Yeon-Kyun Shin al een artikel gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America waarin hij aantoont dat statines ook de hoeveelheid LDL-cholesterol in de hersenen verminderen, waardoor het denkvermogen achteruit gaat.
Het is dus zeker een goed idee om het bij uw arts ter sprake te brengen, als u dit probleem heeft. Misschien kunt u helemaal stoppen, maar overstappen op een andere soort statine kan ook helpen, als u ze echt moet blijven innemen.

Meer bijwerkingen

Statines brengen het risico op nog meer bijwerkingen met zich mee. Voorbeelden zijn staar, impotentie, vermoeidheid, polyneuropathie (aantasting van de zenuwen in handen en voeten) en postoperatief delier bij ouderen. Het wordt postoperatief delier genoemd wanneer iemand helemaal in de war is na een operatie met algehele verdoving.