Het is essentieel dat bloed snel stolt bij verwondingen, anders zouden we kunnen doodbloeden door ieder kleine verwonding die we oplopen. Maar onder sommige omstandigheden kunnen er stolsels ontstaan in de bloedsomloop, en zo’n stolsel kan levensgevaarlijk zijn. Een stolsel of trombus kan zowel in de aderen als in de slagaderen ontstaan. In de slagaderen wordt zo’n stolsel meestal opgebouwd op het ruwe oppervlak van plaque die ontstaan is door aderverkalking.
Wanneer zo’n stolsel losraakt en wordt meegesleurd in de bloedstroom, kan het ergens een afsluiting of embolie veroorzaken met een infarct tot gevolg. Maar het stolsel kan ook op de plek waar het is ontstaan voor een afsluiting zorgen, als het eenmaal groot genoeg is. We kennen allemaal het hartinfarct en het herseninfarct. In medische terminologie betekent infarct het afsterven van weefsel door zuurstofgebrek dat veroorzaakt is door onvoldoende bloedtoevoer. Dit kan dus overal in het lichaam voorkomen, bijvoorbeeld in een long. Ook een arm of been kan afsterven door een onderbroken bloedtoevoer.
Omdat het bloed minder snel stroomt in de aderen, ontstaat trombose over het algemeen in de diepgelegen aderen bij mensen die weinig bewegen, bijvoorbeeld omdat ze bedlegerig zijn. De doorstroom van het bloed in de aderen wordt immers geholpen door het bewegen van de spieren.
Ook lange vliegreizen zijn berucht om het risico op trombose dat ze met zich meebrengen. Daarom is het belangrijk om tijdens zo’n vlucht zo veel mogelijk te bewegen en uitdroging te voorkomen door voldoende te drinken. Alcohol is echter af te raden omdat het de uitdroging versterkt. Bij uitdroging wordt het bloedvolume minder en neemt de bloeddruk af, twee zaken die de kans op trombose vergroten. Omdat de lucht in een vliegtuig zeer droog is, droog je daar sneller uit dan op de grond. Het gebruik van de anticonceptiepil vergroot ook het risico op trombose in de aderen.