Er bestaat een computerprogramma waarmee het hartritme kan worden gemeten en meteen gevisualiseerd wordt: HeartMath. De software is ontwikkeld door het gelijknamige instituut, het HeartMath instituut in de VS, dat al jaren onderzoek doet naar de hartslag en de gevolgen hiervan voor de gezondheid. Dit instituut staat aan de basis van de hartcoherentie methode en heeft ook enkele technieken daarvoor ontwikkeld (waaronder de basisoefening). In Nederland worden diverse zorgverleners (van huisartsen en psychiaters tot fysiotherapeuten) momenteel getraind in het gebruik van deze biofeedbackmethode.

Hartcoherentie en onderzoek

In divers onderzoek is aangetoond dat hartcoherentie samengaat met een verlaging van de bloeddruk en het cortisolniveau (een stresshormoon), en met een stijging van DHEA (een vitaliteithormoon). Recent onderzoek van het UWV in het kader van een re-integratietraject toonde aan dat de HeartMath methode effectief is bij stressreductie.

En in het kader van een medisch onderzoek worden in de Isala Kliniek in Zwolle hartpatiënten die op een bypass wachten, momenteel getraind in de HeartMath methode. Men onderzoekt het effect ervan op hartritmestoornissen die bij 30% van deze patiënten voorkomen.

Hoe wordt hartcoherentie gemeten?

Het is eigenlijk heel eenvoudig: er wordt een klipje aan je oor of vinger verbonden, en die meet de hart­slag en de variabiliteit. Op een computerscherm zie je direct het verloop daarvan. Ook kun je meteen zien wat het effect is van rustig ademhalen en het oproepen van positieve emoties. De hartcoherentie therapeuten en artsen maken gebruik van de HeartMath software, maar in principe kan het ook zonder deze digitale techniek. Maar zeker in het begin is het heel stimulerend om te zien dat de oefeningen (zoals hart­focus, hartademhaling en hartgevoel) meteen op een grafiekje in een mooi hartritme zijn terug te zien.

Bij hartcoherentie werken de lichaamssystemen in hoge mate van efficiëntie en harmonie en worden natuurlijke herstelprocessen makkelijker gemaakt.

Waar kunt u terecht?

Er zijn momenteel in Nederland ongeveer 100 coaches gespecialiseerd in de HeartMath methode. Relatief zijn daaronder nog maar heel weinig artsen. U kunt bij Fonds voor het Hart terecht als u een arts of therapeut zoekt die getraind is in hartcoherentie.

Vijfentwintig jaar ervaring als bedrijfsarts heeft mij geleerd dat stress een belangrijke belemmerende factor is in het herstel van ziekte. Ongeveer 30-40% van mijn spreekuurcontacten bestaat uit cliënten met stressgerelateerde klachten. Het kunnen herken­nen, beheersen en sturen van je eigen emoties is een heel belangrijk middel bij stressreductie. De Heartmath® methode is hierbij een krachtig hulpmiddel.

Irma Ritzen, bedrijfsarts bij Transform Stress

Conclusie

Hartcoherentie is een natuurlijke, effectieve methode voor stressreductie en zou daarom standaard in de nazorg van hart- en vaatpatiënten moeten worden aangeboden. Veel hart- en vaatpatiënten ervaren stress omdat ze bezorgd zijn voor de toekomst en bang zijn voor een herhaling van een infarct bijvoorbeeld. En die stress is een belemmering voor herstel.

Daarnaast is hartcoherentie een goede methode om de kans op hart- en vaatziekten te verkleinen voor iedereen die last heeft van een hoge bloeddruk, hart­ritmestoornissen of andere stress gerelateerde klachten.

"Het is jammer dat de meeste artsen nog zo weinig doen met de kennis die er is over hartritmevariabiliteit, terwijl het toch enorm in ontwikkeling is. Patiënten willen er iets mee, maar lopen daar dan tegenaan. Reguliere bloeddrukverlagers worden wel geaccep­teerd en gezonde, niet -schadelijke alternatieven als HeartMath, niet. Dat is meten met twee maten en dat is jammer."

Hans Erdbrink, arts bij een praktijk voor integratieve geneeskunde.