Aminozuren zijn o.a. bouwstenen voor eiwit. Ons lichaam maakt zelf aminozuren aan en ze komen ook in voedsel voor. Er zijn veel verschillende soorten en ze hebben allemaal een eigen specifiek ondersteunende functie in ons lichaam.

We beperken ons tot de belangrijkste aminozuren als het gaat om hart- en vaatziekten. Dat zijn:

• Homocysteïne
• Taurine
• TMG
• L-carnitine
• Arginine
• Glutathion

Het aminozuur homocysteïne staat sinds een paar jaar zeer in de belangstelling. Diverse belangrijke onder­zoeken hebben namelijk overtuigend aangetoond dat er een zeer sterk verband is tussen homocysteïne en de kans op hart- en vaatziekten: hoe meer homocysteïne in je bloed, hoe hoger je kans op een hartaanval of beroerte!

Wat is homocysteïne?

Homocysteïne is een 'tussenproduct' bij de omzetting van methionine (ook een aminozuur) naar andere aminozuren (zie figuur voor een technische uitleg). In lage hoeveelheden is homocysteïne niet schadelijk, want het kan weer worden omgezet in andere amino­zuren (waaronder ook weer methionine). Maar als het onvoldoende wordt omgezet blijft het in ons lichaam rondzweven en dat is wel gevaarlijk. Een chronisch te hoog niveau aan homocysteïne vergroot de kans op hart- en vaataandoeningen.

Hoe ontstaat een te hoog homocysteïne­gehalte?

Voor een gezonde omzetting van homocysteïne naar andere aminozuren hebben we B-vitamines nodig. Vitamine B2, B3, B6 en B12 zijn daarbij belang­rijk, maar vooral vitamine B11 (foliumzuur).

De meeste mensen hebben tegenwoordig echter een tekort aan B-vitamines, omdat we dit nog te weinig via voeding binnenkrijgen. Het gevolg is dat veel mensen (maar liefst 20% van de Nederlandse bevolking) een te hoog homocysteïne­gehalte heeft.

Maar liefst 1 op de 5 Nederlanders heeft een te hoog homocysteïnegehalte, en dus een verhoogd risico op een hartaanval of beroerte!

Hoe zorgt u voor een gezond homocysteïne­niveau

Door te zorgen voor voldoende voeding met B-vita­mines kunt u een optimale stofwisseling van amino­zuren bevorderen en krijgt homocysteïne niet of nauwelijks de kans om schade aan te richten. Vooral foliumzuur is daarbij belangrijk. Foliumzuur wordt in dat opzicht wel het goedkoopste medicijn tegen hart­en vaatziekten genoemd.

Toch blijft het moeilijk om álle B-vitamines in de juiste hoeveelheid via voeding binnen te krijgen. Een supplement kan de nodige ondersteuning bieden.

B-complex: eenvoudig beter

Gebleken is dat de opname van de verschillende B-vitamines het beste gaat wanneer ze gezamenlijk worden aangeboden, vandaar het advies om vitamine B-comples te nemen of een goede multivitamine. Vitamines worden niet vergoed door de verzekering.

Waar zitten B-vitamines in?

Vooral in brood, aardappelen en (mager)vlees, maar ook groenten zijn relatief rijk aan B-vitamines.

Taurine is een belangrijk, sterk beschermend aminozuur. Het heeft een veelzijdige functie in ons lichaam, want taurine:

• helpt de cholesterolspiegel te verlagen.
• bevordert de opname van vetoplosbare vitamines, zoals vitamine A D, E en K.
• verlaagt de neiging tot klontering van de bloed­plaatjes.
• zorgt voor een lager risico op hartritmestoornissen.
• helpt de bloeddruk te verlagen.

Taurine: voorspeller van hart- en vaatziekten

Een recent en wereldwijd onderzoek van het WHO (World Health Organization) in 16 landen, wees uit dat taurine een voorspellende waarde heeft voor het risico op hart- en vaat­ziekten. Hoe hoger het gehalte, hoe lager het risico. Het verband was sterk en duidelijk en hoger dan dat voor cholesterol of bloeddruk.

Hoe hoger het gehalte aan taurine, hoe lager de kans op hart- en vaatziekten Vooral (inkt)vis, schaal- en schelpdieren bevatten veel taurine. Ook is het aanwezig in (vooral orgaan)vlees. In moedermelk zit ook veel taurine, in tegenstelling tot koemelk, waardoor aan babymelk taurine wordt toegevoegd.

Plantaardige producten bevatten weinig tot geen taurine, waardoor vegetariërs sneller een tekort aan taurine hebben.

Sinds kort is er belangstelling voor het aminozuur TMG, ook wel betaine geheten. Dit aminozuur kan namelijk homocysteïne onschadelijk maken. Dus net als de 8-vitamines dat doen, maar dan via een andere weg.

Het voert te ver hier diep in te gaan op dit nieuw ontdekte aminozuur, maar het is wellicht aardig te weten dat TMG wordt aangemaakt uit choline (ook weer een aminozuur), waarbij vitamine 82 en 83 nodig zijn. Maar TMG kan ook rechtstreeks uit voedsel worden gehaald.

Waar zit TMG in?

TMG komt voor in (orgaan)vlees, eidooier, vis, volkoren graanproducten, biergist, (soja)bonen en groene groenten.

Een ander bijzonder aminozuur is L-carnitine. Het wordt gevormd uit twee andere aminozuren: lysine en methionine. Bij die omzetting zijn vitamine B3, B6, B11 (foliumzuur) en B12 nodig, evenals vitamine C.

L-carnitine is bijzonder omdat het diverse risicofactoren voor hart- en vaatziekten vermindert, want L-carnitine:

• Speelt een belangrijke rol bij de verbranding van vet­ten in het lichaam.
• en kan daardoor overgewicht helpen voorkomen of verlagen.
• verlaagt het niveau van LOL-cholesterol en trigly­ceriden (bij 1 gram per dag of meer).
• verhoogt het gehalte van HOL-cholesterol.

L-carnitine onderzocht

Klinische onderzoeken laten zien dat L-carnitine nuttig kan zijn bij angina (pijn in het hart), bij hartfalen (beperkte werking van de hartpomp) en hartritmestoornissen. Uit een dubbelblind onderzoek bleek dat anginapatiënten na 1 maand therapie met L-carnitine (2 x 1 gram per dag) meer lichaamsbeweging aankonden dan mensen in de placebogroep (een nepmiddel).

Waar zit L-carnitine in?

Inname via de voeding is beperkt. In mager vlees zit iets, maar in plantaardig voedsel zit nagenoeg geen carnitine. Voor het verkrijgen van hogere doses zijn we dus aangewezen op voedingssupplementen.

Uit het aminozuur arginine wordt stikstofoxide (NO) gemaakt. Voldoende NO in de vaatwanden is nodig om de bloeddruk niet te laten stijgen. Een tekort aan arginine kan dus de bloeddruk verhogen. En een voeding rijk aan arginine kan juist helpen om de bloeddruk te verlagen als deze te hoog is.

Waar zit arginine in?

Veel arginine is aanwezig in linzen, hazelnoten, walnoten en pinda's.

Glutathion, dat eigenlijk uit 3 aminozuren aan elkaar bestaat, is belangrijk voor een goed immuunsysteem en het is een sterke antioxidant. Antioxidanten gaan schade door vrije radicalen in het lichaam tegen. Vrije radicalen staan aan de basis van veel ziekten, waar­onder hart- en vaatziekten. Antioxidanten, waaronder glutathion, bieden dus bescherming tegen hart- en vaatziekten.

Naast dat het zelf een sterke antioxidant is, zorgt het ervoor dat vitamine C en E (ook sterke antioxidanten) in ons lichaam steeds weer gerecycled worden. Een dubbele beschermer dus, dat glutathion.

Waar zit glutathion in?

Het lichaam maakt glutathion vooral zelf aan. Dus: door te zorgen voor voldoende B-vitamines kun je ook zorgen voor de aanwezigheid van voldoende glutathion. Voor wat betreft voeding: vooral asperges bevatten veel glutathion.

Aminozuren spelen een belangrijke rol bij het ontstaan van hart- en vaatziekten en zijn mogelijk nog belangrijker dan cholesterol of bloed­druk. Zo kan het aminozuur homocysteïne onze gezondheid ernstig in gevaar brengen, terwijl andere aminozuren ons juist beschermen tegen een hartaanval of beroerte.

Met een voeding die rijk is aan B-vitamines ondersteunt u een optimale stofwisseling van aminozuren en wordt homocysteïne onschadelijk gemaakt. Daarnaast kunt u zorgen voor voeding die rijk is aan de goede aminozuren.

Wie suppletie overweegt doet er verstandig aan dit te overleggen met een arts die gespecialiseerd is in voeding.