Vitamines en mineralen spelen een belangrijke rol bij de preventie van hart- en vaatziekten. Anders gezegd: als we voldoende vitamines en mineralen binnenkrijgen, kunnen ons hart en onze bloedvaten optimaal functioneren. Maar omgekeerd geldt het ook: als we een tekort hebben, liggen hart- en vaatziekten op de loer. Eén vitamine valt speciaal op als het gaat om hart- en vaatziekten: vitamine E. Daarom kijken we in deze folder eens nader naar deze natuurlijke hartbeschermer.
Vitamine E is een vetoplosbare vitamine en speelt een belangrijke rol bij het functioneren van ons hart en vaatstelsel, want vitamine E:
Antioxidanten beschermen tegen zogeheten vrije radicalen, vooral zuurstof radicalen, die bij diverse lichaamsprocessen vrijkomen. Vrije radicalen (ook wel oxidanten genoemd) zijn chemisch onstabiele verbindingen die de structuur van het lichaam beschadigen. Vrije radicalen staan aan de basis van het ontstaan van hart- en vaatziekten en kanker. Antioxidanten zijn in staat om de vrije radicalen te 'vangen', en ze zo onschadelijk te maken. Normaal gesproken houden vrije radicalen en antioxidanten elkaar in evenwicht. Maar bij een tekort aan antioxidanten (door verkeerde voeding, stress of roken bijvoorbeeld), is extra toevoer van antioxidanten nodig. Een sterke antioxidant is vitamine E.
Op basis van de vastgestelde functies van vitamine E zou je verwachten dat een extra inname van vitamine E het risico op het krijgen van een hart- of vaatziekte aanzienlijk vermindert. Aanvankelijk verschenen er vele studies die er inderdaad op wezen dat vitamine E wel eens van doorslaggevend belang zou kunnen zijn bij de preventie van hart- en vaatziekten. De laatste jaren blijkt echter dat het wat genuanceerder ligt.
In 2005 verscheen een omvangrijk onderzoek - een meta-analyse van 19 eerder verschenen onderzoeken - die liet zien dat het innemen van supplementen met vitamine E de kans op vroegtijdig overlijden juist verhoogt. De kans werd groter naarmate de doseringen hoger waren (boven de 400 IE vitamine E). Hoe kan dat?
Vitamine E komt in de natuur voor in 8 verschillende varianten. Bij de mens is dat voornamelijk alfa-tocoferol (83%) en gamma-tocoferol (13%). De meeste studies met vitamine E werden gedaan met alfa-tocoferol.
Er komen echter steeds meer aanwijzingen dat het met name gamma-tocoferol is, die bij de mens bescherming biedt tegen hart- en vaatziekten:
In verschillende onderzoeken werd aangetoond dat naarmate de hoeveelheid gamma-tocoferol in het bloed hoger was, de kans om te overlijden met een hart- of vaatziekte afnam.
Twee studies wezen bovendien uit dat vooral vitamine E in zijn natuurlijke vorm (zoals die in voedsel wordt gevonden) een beschermende werking op hart en bloedvaten liet zien, terwijl de meeste studies uit de meta-analyse met een synthetische vorm zijn gedaan.
Dit alles zou kunnen verklaren waarom in de genoemde meta-analyse de kans op sterfte bij hoge doseringen vitamine E (in de vorm van alfatocoferol supplementen) toenam. Terwijl uit diverse onderzoeken blijkt dat vitamine E, in natuurlijke vorm met gamma-tocoferol, bewezen bescherming biedt tegen hart- en vaatziekten.
Bij een acuut hartinfarct blijkt vitamine E samen met vitamine C zowel de kans op sterfte door een infarct als de kans op een nieuw infarct te verlagen.
De conclusie uit de vele wetenschappelijke onderzoeken naar vitamine E van de laatste jaren is dat vitamine E overduidelijk bescherming biedt tegen hart- en vaatziekten, maar dan vooral in zijn natuurlijke vorm. Zet daarom regelmatig producten op tafel die veel vitamine E bevatten (zie de bronnen hieronder). Wie toch liever een supplement gebruikt moet er goed op letten dat het gaat om de natuurlijke (gemengde) vorm. Een veilige dag dosering van de natuurlijke vorm is 200 IE (Internationale Eenheden, overeenkomend met 133 mg).
Op supplementetiketten is vaak lastig te zien of het gaat om natuurlijke of synthetische vitamine E. Over het algemeen is D-alfa-tocoferol de natuurlijke variant, en dl-alfa-tocoferol de synthetische. Gelukkig staat bij de natuurlijke vorm ook wel: '100% natuurlijk', of 'uitsluitend natuurlijke vitamine E'.
Steeds duidelijker komt uit onderzoek naar voren dat het eten van gezonde, gevarieerde voeding het wint van het slikken van supplementen. Wanneer voedingsstoffen worden geïsoleerd, is het effect vaak veel minder (en soms zelfs averechts), dan wanneer een stof in zijn natuurlijke vorm, zoals het voorkomt in de voeding, wordt gegeten. Biologische voeding is weer superieur boven niet-biologische, omdat hierbij de natuurlijke verhouding van vitamines en mineralen optimaal is.
Noten bevatten veel waardevolle voedingsstoffen en gezonde vetten en ze zijn waarschijnlijk de beste natuurlijke bron van vitamine E. Daarnaast bevatten noten veel vezels, magnesium en kalium (belangrijke mineralen voor 't hart) en het aminozuur L-arginine (voor o.a. de hartspier). Niet zo vreemd dus dat uit een aantal grote bevolkingsonderzoeken naar voren is gekomen dat het frequent. liefst dagelijks. eten van noten gelijk staat aan een verlaging van ziektes aan de kransslagader van het hart met wel 30 tot 50%!
In principe zijn alle noten gezond. maar vooral walnoten en paranoten zijn opvallend rijk aan alle gezonde voedingsstoffen.