Een te hoog cholesterolgehalte in het bloed wordt algemeen beschouwd als de belangrijkste oorzaak voor aderverkalking en hart- en vaatziekten. Hiertegen worden op grote schaal statines voorgeschreven.
Statines kennen echter nogal wat bijwerkingen. Merkbare bijwerkingen zoals vermoeidheid, spierpijn, misselijkheid en darmklachten. Vooral vermoeidheid en spierpijn komen regelmatig voor en worden door de gebruiker als zeer belastend ervaren. De bijwerkingen kunnen echter ook ernstiger van aard zijn.
Er zijn mensen voor wie een te hoog cholesterolgehalte extra gevaarlijk is, zoals mensen die al lijden aan een hart- of vaatziekte, mensen met een erfelijk verhoogd cholesterolgehalte of diabetespatiënten. Het nut van het gebruik van statines voor deze groep (de zogenaamde secundaire gebruikers) staat nauwelijks ter discussie. Anders ligt het voor de grootste groep gebruikers (de zogenaamde primaire gebruikers), die in principe verder gezond zijn. Vier van de vijf statinegebruikers behoren tot deze groep.
Cholesterol is een vetachtige, niet in water oplosbare stof die in ons lichaam onder andere als bouwstof wordt gebruikt. Hoewel een te hoog cholesterolgehalte ernstige risico' s veroorzaakt, is cholesterol in bepaalde mate absoluut noodzakelijk voor de ontwikkeling van ons lichaam. Cholesterol komt op twee manieren in ons lichaam: het wordt aangemaakt in het lichaam, vooral in de lever, en het wordt in de darmen opgenomen uit onze voeding. Beide bronnen leveren elk ongeveer de helft van het cholesterol in ons bloed.
Een teveel aan cholesterol in het bloed is slecht voor de gezondheid. Het veroorzaakt dichtslibbende bloedvaten, doordat het teveel aan cholesterol zich ophoopt aan de binnenkant van de wanden van de bloedvaten. Hierdoor kunnen hart- en vaatziekten ontstaan. Echter een licht verhoogd cholesterolgehalte kan geen kwaad, en heeft geen consequenties voor de gezondheid.
Er zijn verschillende cholesterolverlagende medicijnen. Volgens medische richtlijnen zijn statines de eerste keuze voor een arts om aan patiënten voor te schrijven.
Statines remmen de aanmaak van cholesterol in de lever. De effecten zijn:
Bij een normaal cholesterolgehalte van 5 heb je een kans van 3 á 4% op het krijgen van een hart-of vaatziekte. Bij een cholesterolgehalte van 7 tot 8 stijgt de kans naar 6 á 7%.
Als men bij deze laatstgenoemde cholesterolwaarden een statine gaat gebruiken, is de maximale risicoverlaging op een hart-of vaatziekte dus 3 %. U kunt uzelf en uw huisarts de vraag stellen of het verschil van een paar procent voor u de moeite (en de eventuele bijwerkingen) waard is.
De bijwerkingen bij Statines kunnen vergaand zijn. Uit onderzoek blijkt dat de kans op overlijden ten gevolge van de hogere cholesterol afneemt, maar dat door de hogere kans op onder meer kanker de totale overlijdenskans bij preventief gebruik van statines niet afneemt.
Zo komen uit wetenschappelijk onderzoek talloze aanwijzingen naar voren dat gebruik van statines voor een verhoogd risico op kanker, lever- en zenuwschade, gedragsveranderingen en vermindering van cognitieve- en geheugenfuncties met zich meebrengt.
Een gezond cholesterolgehalte ligt rond de 5,0 mmol/l (micrornol per liter bloed). Maar bij het al dan niet voorschrijven van statines baseert de huisarts zich niet alleen op het cholesterolgehalte in het bloed, maar ook op andere factoren. Deze staan omschreven in behandelrichtlijnen, welke in 2006 zijn aangepast waardoor huisartsen eerder en meer statines voorschrijven.
Factoren waarmee de huisarts rekening houdt zijn: Leeftijd, geslacht, roken, bloeddruk en de hoogte van het cholesterolgehalte. Ook wordt gekeken naar het voedingspatroon, overgewicht, lichamelijke activiteit en erfelijkheid. Aan de hand van al deze gegevens maakt de huisarts een inschatting hoe groot de kans is dat de patiënt binnen tien jaar aan een hart- of vaatziekte overlijdt. Als de kans groter is dan 20%, dan krijgt de patiënt in principe een statine voorgeschreven.
Omdat het dus gaat om een inschatting is het heel belangrijk dat u als patient uw huisarts goed informeert over uw leefwijze en voedingspatroon. Wanneer u bijvoorbeeld veel beweegt en gezond eet, wordt de kans dat u een statines krijgt voorgeschreven kleiner. Gezien de bijwerkingen van statines is het belangrijk er tegen te waken dat statines niet onnodig voorgeschreven worden.
Q10 is een co-enzym, een vetoplosbare vitamineachtige stof die in alle menselijke cellen voorkomt. Q 10 speelt een belangrijke rol in de energieproductie in de cel. Daarnaast is Q1 0 een belangrijke antioxydant. Q 10 is onder meer belangrijk voor de hartspier.
Het blijkt dat statines de aanmaak van Q 10 blokkeren. De wetenschappelijke onderzoeksgroep THINCS brengt dit nadrukkelijk in verband met het ontstaan van hartfalen bij langdurig statinegebruik.
Valt u binnen de risicogroep en gebruikt u statines, dan kan het verstandig zijn om aanvullend Q10 te slikken. Hiermee zouden enkele van de risico' s verbonden aan statines teruggedrongen kunnen worden.
Indien u geen statines wilt gebruiken, maar toch uw cholesterolgehalte wilt verlagen, komt u een heel eind met een combinatie van de juiste voedings- en leefmaatregelen. Enkele tips: